Im większą wiedzę w tym zakresie posiadamy tym łatwiej jest nam odnaleźć się na tym rynku, wybrać najkorzystniejszą pośród setek ofert, obniżyć cenę energii lub wynegocjować sobie dogodne dla nas warunki umowy. Dlatego też dziś przypominamy kilka podstawowych faktów.
#1. Przeszłość pod znakiem monopolu
Do 2007 roku rynek energii elektrycznej w Polsce był zmonopolizowany i podzielony regionalnie pomiędzy 5 spółek energetycznych – Enea, Energa, PGE, Tauron, RWE (obecnie Innogy). Każda z nich operowała na ściśle określonym terytorium kraju na zasadach wyłączności. Odbiorca z jednego regionu nie mógł kupić prądu od Spółki z innego regionu. Ceny prądu były prawie jednakowe.
#2. Uwolnienie rynku
W roku 2007, po wejściu do UE, nastąpiło uwolnienie cen energii elektrycznej w Polsce. W efekcie, dawni monopoliści podzielili swoje spółki tak aby prowadzić dwa niezależne rodzaje działalności: handel energią oraz jej transport/ dystrybucję (nadal monopol). Powstało kilkaset nowych, niezależnych podmiotów, tzw. spółek obrotu, oferujących sprzedaż prądu na konkurencyjnych warunkach.
#3. Zasada TPA
Obecnie możliwy jest zakup energii od dowolnego sprzedawcy. Umożliwia to wprowadzona w 2007 roku zasada TPA (z ang. Third Party Access), czyli zasada dostępu stron trzecich do sieci. Oznacza ona, że lokalny operator sieci dystrybucyjnej (monopolista) zobowiązany jest do udostępnienia swojej sieci do przesyłu energii elektrycznej zakupionej przez odbiorcę u swobodnie wybranego sprzedawcy. Sieci dystrybucyjne są więc wciąż własnością w.w. koncernów, ale równy dostęp do nich mają mniejsi sprzedawcy.
#4. Obecny model rynku
Dziś podmioty działające na rynku energii można podzielić na dwie grupy:
– te prowadzące działalność związaną z przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej (Operatorzy Sieci Dystrybucyjnej, monopol),
– te prowadzące działalność związaną z handlem energią (spółki obrotu).
Jeśli nigdy nie zmieniliśmy sprzedawcy prądu obowiązuje nas umowa kompleksowa (płacimy za prąd i dystrybucję na jednej fakturze). Jeśli już raz zmieniliśmy sprzedawcę, to możemy albo oddzielnie płacić za prąd i dystrybucję (2 umowy rozdzielone) albo też na jednej fakturze – zależy od nowego sprzedawcy.
#5. Kim są sprzedawcy
Sprzedawcy energii to firmy zajmujące się handlem energią. Są to firmy należące do wspomnianych pięciu największych grup – Enea, Energa, PGE, Tauron, Innogy lub firmy powstałe w wyniku podziałów byłych Zakładów Energetycznych. Są to też niezależne spółki, posiadające koncesje na handel energią. Sprzedawcy kupują energię od wytwórców (firm posiadających elektrownie, elektrociepłownie, instalacje OZE itp.) i na Towarowej Giełdzie Energii i sprzedają ją odbiorcom docelowym.
#6. Odbiorcy rynku energii
Odbiorcy rynku energii dzielą się na dwie grupy:
– odbiorcy indywidualni – gospodarstwa domowe
– odbiorcy biznesowi – kupujący energię na potrzeby prowadzonej przez siebie działalności
Z uwagi na różnego rodzaju specyficzne potrzeby dla obu tych grup stworzone zostały taryfy (oferty) dedykowane.
#7. Gdzie kupować energię
Dziś energię możemy kupować od dowolnego sprzedawcy, bezpośrednio od wytwórcy lub na giełdzie. Oczywiście na dwie ostatnie możliwości zwykle decydują się tylko naprawdę duzi odbiorcy, ze względu na skomplikowaną procedurę i szereg warunków prawnych, które trzeba spełnić by taka energia trafiła do odbiorcy. Zwykle również duże podmioty korzystają z pomocy spółek obrotu energią, które pośredniczą w tym procesie.
Mali odbiorcy kupują prąd bezpośrednio od sprzedawcy lub korzystają z pomocy firm, które w ich imieniu negocjują cenę i umowę na zakup energii. Bardzo często firmy te są w stanie znacząco poprawić zarówno warunki kontraktu, jak i. cenę. W ostatnim czasie na popularności zyskały szczególnie grupowe zakupy energii (zapoczątkowane przez gminy, które wspólnie startowały w przetargach na zakup prądu) oraz zakupy profilowane.
#8. Strategia na zmieniający się rynek
Mimo szeregu możliwości jakie daje nam uwolniony rynek energii wciąż jeszcze trudno nam w pełni je wykorzystać. A gra jest warta świeczki. Tańszy prąd – ten sam prąd tylko taniej – to nie tylko oszczędności na rachunkach ale np. sygnał do rozpatrzenia opcji modernizacji instalacji, zmiany formy / sposobu ogrzewania na bardziej ekologiczne. To świadomość, która może przyczynić się do gospodarnego i odpowiedzialnego stylu życia, jak i proaktywności w sferze ekologii.
